LEADER II: ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Η Κοινοτική  πρωτοβουλία  LEADER I (Δεσμοί μεταξύ των δράσεων για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας), η οποία εφαρμόστηκε κατά την περίοδο 1990-1995, αποτελούσε από μόνη της καινοτόμο ενέργεια για την αγροτική ανάπτυξη, αφού συνιστούσε μία «εκ των κάτω» προσέγγιση της ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών, με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων τοπικών προγραμμάτων ανάπτυξης από Ομάδες Τοπικής Δράσης σε περιορισμένες περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με έντονα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Στόχοι:

 Το LEADER II, προκειμένου να συνεχιστεί η δραστηριότητα του LEADER I, στοχεύει:

• να ενθαρρύνει τις υποδειγματικές τοπικές πρωτοβουλίες αγροτικής ανάπτυξης.
   
• να παρέχει στήριξη σε δράσεις καινοτόμου, υποδειγματικού και μεταβιβάσιμου χαρακτήρα οι οποίες παρουσιάζουν τις νέες οδούς που μπορεί να ακολουθήσει η αγροτική ανάπτυξη.
   
• να πολλαπλασιάσει τις ανταλλαγές εμπειριών και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
   
• να παρέχει στήριξη σε προγράμματα διακρατικής συνεργασίας τα οποία προέρχονται από τοπικούς φορείς των αγροτικών περιοχών και εκφράζουν την αλληλεγγύη τους.

Δικαιούχοι:

Το LEADER II παρέχει τη συνδρομή του σε δύο κατηγορίες δικαιούχων:

• καταρχήν, τις «ομάδες τοπικής δράσης», στις οποίες συμμετέχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί εταίροι, οι οποίοι διαμορφώνουν από κοινού μια στρατηγική και καινοτόμα μέτρα για την ανάπτυξη μιας αγροτικής περιοχής περιορισμένης έκτασης (λιγότεροι από 100.000 κάτοικοι).
   
• άλλους συλλογικούς δημόσιους η ιδιωτικούς φορείς του αγροτικού χώρου (τοπικοί οργανισμοί, Επιμελητήρια, συνεταιρισμοί, ενώσεις κλπ.) υπό τον όρο ότι η δράση τους, περισσότερο θεματική, εντάσσεται στο πλαίσιο μιας λογικής ανάπτυξης μιας τοπικής γεωγραφικής ενότητας.

Είδος μέτρων:

• Σκέλος Α.: απόκτηση ικανοτήτων στους τομείς της αγροτικής ανάπτυξης.
   
• Σκέλος Β.: καινοτόμα προγράμματα για την αγροτική ανάπτυξη (επαγγελματική κατάρτιση, αγροτουρισμός, παροχή στήριξης στις μικρές επιχειρήσεις, αξιοποίηση της γεωργικής, δασοκομικής παραγωγής καθώς και εκείνης της τοπικής αλιείας, βελτίωση του περιβάλλοντος και του περιβάλλοντος χώρου, κλπ.).
   
• Σκέλος Γ.:  διακρατική συνεργασία.

Οι διάφορες συνιστώσες του LEADER II περιστρέφονται γύρω από ένα «Ευρωπαϊκό δίκτυο αγροτικής ανάπτυξης» το οποίο επιτρέπει μία διάδοση σε ευρεία κλίμακα (σεμινάρια, ανταλλαγές, δημοσιεύσεις) καινοτόμων δράσεων που διεξάγονται προς όφελος του αγροτικού κόσμου και διευκολύνουν τις διακρατικές συνεργασίες. Το «Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του LEADER» είναι υπεύθυνο για τη διοργάνωση του δικτύου αυτού. 

Περιοχές που συμμετέχουν:

Περιοχές του στόχου 1 (αναπτυξιακά καθυστερημένες περιφέρειες), περιοχές του στόχου 5β (ευαίσθητες αγροτικές περιοχές) και περιοχές του στόχου 6 (περιοχές με πολύ χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εντούτοις, το 10% των πιστώσεων που έχουν χορηγηθεί στις περιοχές του στόχου 5β μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όμορες μη επιλέξιμες περιοχές.
  
ΣΤΟΧΟΙ – ΔΟΜΗ – ΤΟΜΕΙΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LEADER II  

Στα πλαίσια αυτά και λαμβανομένης υπόψη της κατάστασης που επικρατεί στον αγροτικό χώρο (μείωση απασχόλησης των γεωργικών δραστηριοτήτων, εγκατάλειψη της υπαίθρου, γήρανση αγροτικού πληθυσμού κ.λ.π.), θα πρέπει να βρεθούν νέοι προσανατολισμοί, νέες μορφές ανάπτυξης, νέες δράσεις, οι οποίες θα μπορέσουν να διαδοθούν σε όλη την Κοινότητα και να συνδέσουν τους ενδιαφερόμενους εταίρους.  Επομένως οι στόχοι της πρωτοβουλίας συνοψίζονται σε:

•  χρηματοδότηση καινοτόμων ενεργειών στον αγροτικό χώρο 
• ενίσχυση της ανταλλαγής αυτών των εμπειριών σε όλη την Κοινότητα 
• υποβοήθηση των φορέων διαφόρων κρατών για την υλοποίηση από κοινού  ορισμένων σχεδίων.   

Οι στόχοι του ειδικού περιφερειακού ολοκληρωμένου προγράμματος LEADER II στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου είναι:

• Δραστηριοποίηση του πληθυσμού και την τοπικών φορέων για την αγροτική ανάπτυξη.
   
• Συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο.
   
• Ενίσχυση παραγωγικών τομέων συμπληρωματικά ως προς το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και τα άλλα λειτουργικά προγράμματα.
   
• Στήριξη παραγωγής, βελτίωση ανταγωνιστικότητας, βελτίωση ποιότητας, προώθηση – σήμανση και ανάδειξη των τοπικών προϊόντων συμπληρωματικά στο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ).
   
• Ανάδειξη της υπαίθρου σαν πόλου έλξης των τουριστών ειδικού τουρισμού.

Η ΕΤΑΛ, ως Ομάδα Τοπικής Δράσης του Προγράμματος που σχεδίασε, διαχειρίστηκε και υλοποίησε το πρόγραμμα LEADER I για το νησί μας, υπέβαλλε το δικό της τοπικό πρόγραμμα μέσω της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου στο Υπουργείο Γεωργίας, που αποτελεί τον ενδιάμεσο φορέα υλοποίησης του προγράμματος.

Η κατάρτιση του προγράμματος αυτού στηρίχτηκε στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδεικτικού ενδιαφέροντος προς τον τοπικό πληθυσμό που έγινε τον Αύγουστο του 1994. Αποτέλεσμα αυτής της πρόσκλησης και της παράλληλης ενημέρωσης που έγινε για την πρωτοβουλία LEADER II ήταν να υποβληθούν στην ΕΤΑΛ επενδυτικές προτάσεις ύψους 11,2 δις δραχμών που αφορούσαν 297 προτεινόμενα επενδυτικά σχέδια.

Το αρχικό πρόγραμμα της ΕΤΑΛ για το νησί της Λέσβου ήταν της τάξης των 3,5 δις δραχμών. Λόγω των περιορισμένων χρηματοδοτικών δυνατοτήτων της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας και ύστερα από αξιολόγηση των προγραμμάτων που υποβλήθηκαν σε περιφερειακό (αλλά και σε εθνικό) επίπεδο, στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου εντάχθηκαν 4 τοπικά προγράμματα:
της Λέσβου, της Σάμου, της Λήμνου και της Χίου.

Οι ειδικότεροι στόχοι του τοπικού προγράμματος LEADER II για το νησί της Λέσβου , όπως τελικά διαμορφώθηκε, είναι:

1. Εξασφάλιση της δυνατότητας συνέχισης της παρέμβασης που έγινε μέσω του LEADER I για την στήριξη χαρακτηριστικών τοπικών πρωτοβουλιών ανάπτυξης στη Λέσβο, με πειραματικό και υποδειγματικό χαρακτήρα. 
2. Ενίσχυση της στροφής προς ειδικές εναλλακτικές μορφές τουρισμού, σαν πηγής συμπληρωματικού εισοδήματος των κατοίκων και ιδιαίτερα των αγροτών. 
3. Στήριξη της τοπικής παραγωγής, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας των τοπικών προϊόντων, ενίσχυση της τοπικής βιοτεχνικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. 
4. Αξιοποίηση των φυσικών πόρων και των φυσικών πλεονεκτημάτων του περιβάλλοντος και του πρωτογενούς πολιτισμού της περιοχής.

Η επίτευξη των ανωτέρω στόχων θα πραγματοποιηθεί με την υλοποίηση των δράσεων των μέτρων του τοπικού προγράμματος. Προβλέφθηκε μια μακρόχρονη περίοδος εφαρμογής με διάρκεια έως τον Οκτώβριο 2001, στη διάρκεια της η ΕΤΑΛ, σε συνεννόηση με τον ενδιάμεσο φορέα (Υπουργείο Γεωργίας), είχε την δυνατότητα να συμπληρώνει με συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια, που τηρούν κάποιες εξ αρχής προσδιορισμένες προϋποθέσεις, το τοπικό της πρόγραμμα.

Επομένως είναι ένα ανοικτό πρόγραμμα που προκηρύχθηκε σε 3 κύκλους, ανάλογα με το χρηματοδοτικό σχέδιο που είχε συμφωνηθεί ανάμεσα στην ΕΤΑΛ και το Υπουργείο Γεωργίας, τον βαθμό ενδιαφέροντος του τοπικού πληθυσμού για επενδυτικές προτάσεις, την ποιότητα και την ετοιμότητα υλοποίησης αυτών των προτάσεων και τον βαθμό απορρόφησης των διαθέσιμων κατά έτος πιστώσεων σε συνάρτηση με την ολοκλήρωση του προβλεπόμενου φυσικού αντικειμένου των έργων που επρόκειτο να εξετασθούν για ένταξη.

Άλλα σημαντικά στοιχεία που θα πρέπει να επισημανθούν για το LEADER II είναι:

1. Το τοπικό μας πρόγραμμα έχει ανταγωνιστικό χαρακτήρα σε σχέση με τα υπόλοιπα που υλοποιούνται στη χώρα μας και επομένως για να είχε πιθανότητες να διεκδικήσει πρόσθετους πόρους (σε περίπτωση ανακατανομών, αύξησης προϋπολογισμού κλπ.) θα έπρεπε να είχε γρήγορη απορρόφηση, ορθολογικό σχεδιασμό και την μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα. 
2. Καθ’ όλη την διάρκεια του προγράμματος εφαρμόστηκε διαδικασία συνεχούς αξιολόγησης στους δείκτες αποτελεσματικότητας των ενεργειών που υλοποιούνται. Επομένως για να διασφαλισθεί η ΕΤΑΛ, ως Ομάδα Τοπικής Δράσης του προγράμματος, εφάρμοσε μια σειρά κριτηρίων αξιολόγησης προς τους τελικούς δικαιούχους-επενδυτές του προγράμματος στη φάση ένταξης των προτάσεών τους στο πρόγραμμα και επίσης καθιέρωσε μια σειρά υποχρεωτικών διαδικασιών και εγγυήσεων από τους επενδυτές στη φάση της υλοποίησης των επενδυτικών τους σχεδίων.
   Η φιλοσοφία του τοπικού προγράμματος LEADER II έγκειται στο σχεδιασμό ενός συνόλου μέτρων, ενεργειών και δράσεων που παρά τον εξαιρετικά διαφοροποιημένο χαρακτήρα τους αποτελούν μια ενότητα παρεμβάσεων σε τοπικό επίπεδο, παράγουν προστιθέμενη αξία στην περιοχή και δείχνουν πιθανές νέες κατευθύνσεις που θα μπορούσε να ακολουθήσει η αγροτική ανάπτυξη. 
3. Επομένως κάθε πρόταση που υποβάλλεται θα πρέπει να εντάσσεται στα πλαίσια αυτής της λογικής, να αποδεικνύει την συμπληρωματικότητα της με άλλες δράσεις που είναι σε εξέλιξη και να μπορεί τελικά να αποδείξει την συνάφεια και την σύνδεση της με άλλες δράσεις του προγράμματος. Από την άποψη αυτή προτάσεις επενδυτικών σχεδίων σε μια συγκεκριμένη περιοχή που συνδέονται με περισσότερες του ενός στόχους ή θα υλοποιούνται παράλληλα και με άλλες σχετικές με το πρόγραμμα δράσεις, τυνχάνουν της προτεραιότητας των επιλογών της ΕΤΑΛ. 
4. Πρώτης προτεραιότητας και επιλογής ήταν προτάσεις επενδυτικών σχεδίων που ακολουθούν μια καινοτομική μεθοδολογική προσέγγιση της τοπικής ανάπτυξης, δεδομένου ότι βασικά χαρακτηριστικά της πρωτοβουλίας LEADER II είναι:

• η καινοτομία στην αγροτική ανάπτυξη
• η επιδεκτικότητα των ενεργειών που υλοποιούνται
• η πολλαπλασιαστικότητα του οφέλους που προκύπτει από την εφαρμογή των σχεδίων
• η διακρατική συνεργασία (ανταλλαγή εμπειριών, μεταφορά τεχνογνωσίας)

1. Η κοινοτική πρωτοβουλία LEADER II έχει ως αντικείμενο την τοπική αγροτική ανάπτυξη που συντελείται με ποικίλες δραστηριότητες. Ειδικότερα στοχεύει στη συγκράτηση του τοπικού πληθυσμού, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στη συμπλήρωση του εισοδήματος και στη προστασία του περιβάλλοντος.
   Στα πλαίσιά της υλοποιήθηκαν δραστηριότητες συμπληρωματικού χαρακτήρα ως προς έργα που υλοποιούνται ή θα υλοποιηθούν στα πλαίσια άλλων κοινοτικών προγραμμάτων ή εθνικών κανονισμών.
   Συνεπώς δόθηκε προτεραιότητα σε προτάσεις που συντελούν στην επίτευξη των παραπάνω στόχων του προγράμματος καθώς και σε εκείνες που δεν έχουν τη δυνατότητα ένταξης σε άλλα προγράμματα που είναι σε εξέλιξη ή πρόκειται να υλοποιηθούν, προκειμένου να αποφευχθούν επικαλύψεις.
    

ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ (ΟΤΔ)
Η ΕΤΑΛ Α.Ε. ΩΣ ΟΤΔ ΓΙΑ ΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ 

Οι Ομάδες Τοπικής Δράσης είναι ένας θεσμός που για πρώτη φορά εφαρμόστηκε με την κοινοτική πρωτοβουλία LEADER I και αποτελεί ουσιαστικά τον πυρήνα για την ανάπτυξη κάθε περιοχής όπου εφαρμόζεται το πρόγραμμα, αφού προϋποθέτει τη συμμετοχή στο κεφάλαιο και τη συνεργασία των τοπικών συλλογικών φορέων.
Στα πλαίσια της εφαρμογής του LEADER I, οι ομάδες στελεχώθηκαν με το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό ώστε να διαχειρισθούν το πρόγραμμα στην περιοχή τους, δημιουργώντας έτσι την κατάλληλη υποδομή και αποκτώντας την εμπειρία και τεχνογνωσία για την ανάληψη της υλοποίησης και άλλων προγραμμάτων και πρωτοβουλιών. 

Μία από τις 217 ομάδες τοπικής δράσης που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια υλοποίησης του LEADER I σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, (και από τις 26 ελληνικές), ήταν και  η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΛΕΣΒΟΥ (ΕΤΑΛ) Α.Ε., που σχεδίασε και υλοποίησε την κοινοτική πρωτοβουλία στη Λέσβο.

Η ΕΤΑΛ Α.Ε. έχει επιλεγεί από τον ενδιάμεσο φορέα του προγράμματος, δηλαδή το Υπουργείο Γεωργίας, ως η Ομάδα Τοπικής Δράσης που θα διαχειρισθεί και θα υλοποιήσει το τοπικό πρόγραμμα LEADER II της Λέσβου.
  

ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΗΡΥΧΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΟ LEADER II  ΝΗΣΟΥ ΛΕΣΒΟΥ 

ΜΕΤΡΟ 2 / Επαγγελματική Κατάρτιση 

ΜΕΤΡΟ 3 / Αγροτουρισμός

ΔΡΑΣΗ 2 Εναλλακτικές μορφές τουρισμού

Υποδράση 3.2.8 / Νέες μορφές τουρισμού

Υποδράση 3.4 / Προβολή, προώθηση, τουριστικά πακέτα

ΜΕΤΡΟ 4  / Μικρές επιχειρήσεις – βιοτεχνίες – υπηρεσίες παρεχόμενες σε μικρή κλίμακα 

ΔΡΑΣΗ 4-1 Νέες μονάδες οικοτεχνίας χειροτεχνίας και ειδών μαζικής τέχνης. 

ΔΡΑΣΗ 4-2 Εκσυγχρονισμός – επέκταση μονάδων οικοτεχνίας χειροτεχνίας και ειδών λαϊκής τέχνης

ΔΡΑΣΗ 4-3  Νέες βιοτεχνίες – μικρές επιχειρήσεις

ΔΡΑΣΗ 4-4  Εκσυγχρονισμός-επέκταση βιοτεχνιών-μικρών επιχειρήσεων

ΔΡΑΣΗ 4-5  Αξιοποίηση τοπικών φυσικών πόρων 

ΜΕΤΡΟ 5 / Αξιοποίηση επί τόπου κ’ εμπορία γεωργικής παραγωγής

ΔΡΑΣΗ 5-12  /  Μονάδες παραγωγής κ’ αξιοποίησης ούζου  κ’ λοιπών ασταγμάτων  

ΔΡΑΣΗ 5-13 / Επενδύσεις παραγωγής ειδών διατροφής

ΔΡΑΣΗ 5-18 /  Εκτροφεία αγρίων θηραμάτων

ΔΡΑΣΗ 5-25 / Προβολή προώθηση γεωργικών προϊόντων, εκθετήρια, κέντρα αγροτικών δραστηριοτήτων  
 

ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ – ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Τα έργα και οι ενέργειες του προγράμματος LEADER II υλοποιούνται από τελικούς επενδυτές που επιλέχθηκαν από την ΟΤΔ ΕΤΑΛ Α.Ε.
Τελικοί επενδυτές για την υλοποίηση των έργων μπορεί να είναι κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, με την επιφύλαξη ενδεχόμενων περιορισμών από το νόμο λόγω της φύσης του συγκεκριμένου έργου και σύμφωνα με τα αναφερόμενα για τους φορείς υλοποίησης στην αναλυτική παρουσίαση του προγράμματος.

Ο φάκελος εκδήλωσης ενδιαφέροντος και ενημέρωσης διατέθηκε σε κάθε ενδιαφερόμενο επενδυτή της νήσου Λέσβου, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την ακρίβεια των παρεχόμενων στοιχείων και για την πληρότητα συμπλήρωσής του.

Η ΕΤΑΛ φρόντισε για την μέγιστη δυνατή δημοσιοποίηση του προγράμματος στον τοπικό πληθυσμό με δημοσιεύσεις, ενημερώσεις, συσκέψεις, συνεντεύξεις κλπ., εκτός δε από αυτό, παρέχει κάθε αναγκαία πληροφόρηση στους υποψήφιους επενδυτές για θέματα σχετικά με τις δράσεις του προγράμματος. 

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΣ

• Αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος 
• Τεχνικό δελτίο με:

#   Στοιχεία του φορέα,
#   Στοιχεία της πρότασης
#   Τεχνικά στοιχεία
#   Οικονομικά στοιχεία – βιωσιμότητα

• Υπεύθυνη δήλωση μη χρηματοδότησης  της προτεινόμενης
  δράσης από άλλο πρόγραμμα Κοινοτικό ή Εθνικό
• Απόφαση συλλογικού οργάνου (σε περίπτωση φορέα)
• Ακριβή αντίγραφα εγγράφων στα οποία αναφέρεται ή επικαλείται ο επενδυτής
• Απόσπασμα φορολογικής ενημερότητας
• Για επιχειρήσεις που λειτουργούν ήδη, ισολογισμοί τριών τελευταίων ετών
• Αποδεικτικά κάλυψης της ιδίας συμμετοχής (εγγυητική επιστολή τράπεζας, βεβαίωση τράπεζας για χορήγηση δανείου κλπ)

Ο επενδυτής μπορεί να προσθέσει στον φάκελο οποιοδήποτε στοιχείο (επιπλέον των υποχρεωτικών) το οποίο κατά τη κρίση του εκτιμά ότι τεκμηριώνει και υποστηρίζει την πρότασή του.
Η συμπλήρωση του φακέλου απαιτεί εργασία από ειδικούς επιστήμονες, ανάλογα με το είδος και τον τύπο της επενδυτικής πρότασης. Σαν ελάχιστο όμως,  υποδεικνύεται προς τους υποψηφίους δικαιούχους ότι θα πρέπει να συνεργαστούν με 

• οικονομολόγο, ο οποίος θα εκπονήσει την οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας της επένδυσης, την οποία και θα υπογράφει, έχοντας αυτό το δικαίωμα από το νόμο.
• για προτάσεις που περιέχουν κατασκευαστικές εργασίες παντός είδους, με τοπογράφο μηχανικό ή πολιτικό μηχανικό ή αρχιτέκτονα και για ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό με μηχανολόγο ή ηλεκτρολόγο μηχανικό.

• Η ΕΤΑΛ Α.Ε. δεν συντάσσει φακέλους υποψηφιότητας και μελέτες βιωσιμότητας για λογαριασμό υποψηφίων επενδυτών στα πλαίσια της υποβολής συμμετοχών, αλλά παρέχει κάθε απαραίτητη πληροφορία που απαιτείται.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 

1. Η ΕΤΑΛ Α.Ε. προκειμένου να επιλέξει τους τελικούς επενδυτές συγκρότησε Επιτροπή Αξιολόγησης των υποψήφιων προτάσεων των έργων. Η Επιτροπή Αξιολόγησης αξιολογεί τις προτάσεις με βάση προκαθορισμένα κριτήρια και εισηγείται σχετικά στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΑΛ. Α.Ε.
2. Με αιτιολογημένη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΤΑΛ οι επιλεγέντες κατατάσσονται κατά τη σειρά της γενικής βαθμολογίας που συγκεντρώνουν και στο πρόγραμμα εντάσσονται κατά σειρά οι δικαιούχοι μέχρι να καλυφθεί το ύψος των διαθέσιμων πιστώσεων. Οι υπόλοιποι θεωρούνται επιλαχόντες και η βαθμολογία που συγκέντρωσαν παραμένει σε ισχύ για την περίπτωση που υπάρξουν νέοι πόροι από το πρόγραμμα είτε από περίπτωση αδιάθετων είτε από περίπτωση νέων πιθανών πιστώσεων που θα μπορούσαν να προέλθουν από ανακατανομές του Υπουργείου Γεωργίας.
3. Σε κάθε περίπτωση που  η ΕΤΑΛ δεν θα συγκέντρωνε αξιόλογες προτάσεις από υποψήφιους επενδυτές καθώς και κάθε φορά που θα είχε διαθέσιμες πιστώσεις εγκεκριμένες κατά μέτρο και δράση, κατά την διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος, θα μπορούσε να απευθύνει εκ νέου προσκλήσεις ενδιαφέροντος στον τοπικό πληθυσμό της νήσου Λέσβου.
4. Όλοι οι υποψήφιοι επενδυτές που υποβάλλουν πρόταση στην ΕΤΑΛ για το τοπικό πρόγραμμα LEADER II είτε εγκρίθηκε είτε απορρίφθηκε η πρόταση τους ενημερώθηκαν εγγράφως για το αποτέλεσμα. Η ενημέρωση των απορριφθέντων έγινε με συστημένη επιστολή στην οποία υπήρχε πλήρης αναφορά των λόγων για τους οποίους απορρίφθηκε η σχετική πρόταση.
5. Οι υποψήφιοι επενδυτές των οποίων οι προτάσεις απορρίφθηκαν από την ΕΤΑΛ είχαν το δικαίωμα να υποβάλλουν ένσταση κατά της σχετικής απόφασης σε δεσμευτικό διάστημα 10 ημερών από την ημερομηνία  ταχυδρόμησης  της συστημένης επιστολής, με την οποία η ΕΤΑΛ τους γνωστοποίησε την σχετική απόρριψη. 

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ 

Τα κριτήρια αξιολόγησης, είναι υποχρεωτικά και χωρίζονται σε 3 κατηγορίες:

1. Κριτήρια που αφορούν στον υποψήφιο επενδυτή.
2. Κριτήρια που αφορούν στο προτεινόμενο έργο.
3. Κριτήρια που αφορούν στα επιμέρους μέτρα και δράσεις του προγράμματος.

Η ΕΤΑΛ υποχρεούται να εφαρμόζει κατά την αξιολόγηση των προτάσεων τα κριτήρια αυτά και ανάλογα με το αν οι υποψήφιες προτάσεις τα πληρούν ή όχι θα γίνει η επιλογή και η ένταξη τους στο πρόγραμμα ή η απόρριψη τους.

Επισημαίνεται ότι κατά την διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής των τελικών δικαιούχων δόθηκε μεγάλη σημασία

• στην ύπαρξη της ιδίας συμμετοχής για κάθε έργο ή ενέργεια
• στην πληρότητα των κατασκευαστικών μελετών για ολοκληρωμένα και πλήρως λειτουργικά έργα
• στην κατεύθυνση για ένταξη βιώσιμων, ανταγωνιστικών και καινοτόμων   παραγωγικών επενδύσεων δεδομένου ότι αυτές θα συμβάλλουν άμεσα στην μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της περιοχής.
• στην ετοιμότητα των προτεινόμενων έργων να υλοποιηθούν άμεσα (να μην υπάρχουν εκκρεμότητες με άδειες, ιδιοκτησιακό καθεστώς, θεσμικές ρυθμίσεις κλπ.).

ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ως προς το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας LEADER ΙΙ:  
η ολοκλήρωση των έργων (φυσικού αντικειμένου και πληρωμών) και η παραλαβή τους από την αρμόδια επιτροπή ελέγχου, λήγει την 31.10.2000 ενώ η επιλογή και η ένταξη τελικών επενδυτών θα ολοκληρώθηκε στις 31.12.1999. 

Οι παραπάνω ημερομηνίες ήταν οι ανώτερες δυνατές (με την επιφύλαξη παράτασης που χορηγείται με απόφαση της Επιτροπής Ε.Ε). Για την καλύτερη όμως λειτουργία του προγράμματος και την ταχύτερη απορρόφηση των κονδυλίων θα πρέπει οι υποψήφιοι επενδυτές να γνωρίζουν ότι  η υλοποίηση των εργασιών τους θα πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν ταχύτερα και πάντα σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης που υποβάλλουν στην πρότασή τους.

Δεδομένου ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος και η αντίστοιχη επιχορήγηση, είναι διαμορφωμένος στη βάση ετήσιων προϋπολογισμών για την πενταετία 1996-2000, επισημαίνεται η ανάληψη συμβατικής δέσμευσης εκ μέρους των τελικών επενδυτών για την τήρηση του προτεινόμενου χρονοδιαγράμματος υλοποίησης. Επισημαίνεται επίσης ότι η μη τήρηση του χρονοδιαγράμματος από τους τελικούς δικαιούχους θα επιφέρει συνέπειες σχετικά με την παραμονή τους περαιτέρω στο πρόγραμμα, την επιστροφή των καταβληθεισών ενισχύσεων κλπ. 

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

1. Η εκτέλεση των έργων από τους τελικούς επενδυτές θα πρέπει να πραγματοποιείται με διαφάνεια και με τους ευνοϊκότερους δυνατούς όρους και να διέπεται από την σχετική με το είδος του έργου και τη φύση του τελικού επενδυτή νομοθεσία. (Π.χ στις περιπτώσεις που αυτή (π.χ. νομοθεσία περί ΟΤΑ, νομοθεσία περί συνεταιρισμών κλπ.) προβλέπει την υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού ως γενικό κανόνα για την εκτέλεση έργων των οποίων ο προϋπολογισμός υπερβαίνει ένα ορισμένο ποσό.)
2. Στις περιπτώσεις κατασκευαστικών έργων εφαρμόζεται η πρακτική των έργων των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ), όπως ισχύει κάθε φορά. (Π.χ. στις περιπτώσεις αναθεώρησης τιμών, συγκριτικών πινάκων κλπ.)
3. Στις περιπτώσεις έργων τελικών επενδυτών, είτε φυσικών προσώπων είτε νομικών προσώπων, για τα οποία δεν υπάρχει υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού, θα πρέπει η ανάθεση των έργων να γίνει με τους ευνοϊκότερους δυνατόν όρους.
4. Έργα δημοσίων φορέων, των οποίων ο προϋπολογισμός, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κυμαίνεται μεταξύ 80 εκ. δρχ. και 300 εκ. δρχ. εξετάζονται, βάσει τεχνικών δελτίων που καταρτίζονται σύμφωνα με την πρακτική που εφαρμόζεται στα έργα του ΠΕΠ και κατά περίπτωση εγκρίνονται από την Περιφερειακή Επιτροπή Παρακολούθησης. Έργα ιδιωτικά, των οποίων ο προϋπολογισμός, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, υπερβαίνει τα 80 εκ. δρχ. εξετάζονται και κατά περίπτωση εκκρίνονται από την Περιφερειακή Επιτροπή Παρακολούθησης.
5. Υπαγορεύεται κάθε κατάτμηση του έργου.
6. Τα έργα θα πρέπει να επιτελούν το σκοπό για τον οποίο επιδοτήθηκαν, να είναι λειτουργικά μετά την ολοκλήρωσή τους και να μη χρειάζονται περαιτέρω ενίσχυση προκειμένου να λειτουργήσουν.
7. Έργα των ΟΤΑ από τα οποία προκύπτει ανταποδοτικότητα ή άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, θα πρέπει πριν την υπογραφή της σύμβασης να αποδεικνύουν  την βιωσιμότητα του επιχειρηματικού σχήματος που υφίσταται ή θα δημιουργηθεί με σκοπό την διαχείριση του έργου μετά την ολοκλήρωσή του.
8. Προκειμένου να εξασφαλισθεί η μη επικάλυψη έργων/δραστηριοτήτων από άλλα προγράμματα ή πρωτοβουλίες θα πρέπει να εξαντλούνται πρώτα οι δυνατότητες ένταξης των έργων σε κανονισμούς και λειτουργικά προγράμματα που είναι σε εξέλιξη ή πρόκειται να υλοποιηθούν. 

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ – ΕΛΕΓΧΟΙ – ΡΗΤΡΕΣ 

1. Οι φορείς και αρχές που εμπλέκονται στην διαδικασία  υλοποίησης του Προγράμματος είναι :

1. ΟΤΔ:
   Υπεύθυνος φορέας για την παρακολούθηση, διαχείριση και τον συντονισμό του προγράμματος στην περιοχή παρέμβασης, που είναι το νησί της Λέσβου,  είναι η Ομάδα Τοπικής Δράσης ΕΤΑΛ Α.Ε.  Για την απρόσκοπτη λειτουργία του Προγράμματος η ΕΤΑΛ έχει την ευθύνη να μεριμνά ώστε να τηρούνται οι συμβατικές υποχρεώσεις των τελικών επενδυτών καθώς και οι προθεσμίες που ορίζονται από την νομοθεσία υλοποίησης του προγράμματος και την σύμβαση. 
    
2. Τριμελής Επιτροπή Ελέγχου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου:
   Σε επίπεδο νομού συστήνεται Επιτροπή παρακολούθησης και ελέγχου των έργων του LEADER ΙΙ, αρμοδιότητες της οποίας είναι:
   η παρακολούθηση των έργων και δραστηριοτήτων του προγράμματος με επιτόπιες μεταβάσεις.
   ο έλεγχος και η πιστοποίηση της προόδου των έργων σύμφωνα με τις προδιαγραφές και τις εγκεκριμένες από την ΕΤΑΛ μελέτες
   ο έλεγχος της πιστότητας των στοιχείων που παρέχει ο φορέας (παραστατικά πληρωμών κλπ.)
   η χορήγηση βεβαίωσης ελέγχου προόδου εργασιών, η οποία θεωρείται από τον Δ/ντή Γεωργίας  και η οποία είναι απαραίτητη για την καταβολή των οικονομικών ενισχύσεων. 
3. Η Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου 
4. Το Υπουργείο Γεωργίας και συγκεκριμένα η Διεύθυνση Προγραμματισμού, ως ενδιάμεσος φορέας και υπεύθυνη αρχή για την διαχείριση της συνολικής επιχορήγησης και την παρακολούθηση της υλοποίησης του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο.    

1. Οι τελικοί επενδυτές αναλαμβάνουν την υποχρέωση να τηρούν  πλήρη φάκελο επένδυσης με όλα τα δικαιολογητικά που αφορούν το έργο/δραστηριότητα (Σύμβαση, μελέτες, προσφορές, προσκλήσεις ενδιαφέροντος, παραστατικά πληρωμών, βεβαιώσεις ελέγχου προόδου εργασιών, εκκαθαρίσεις καθώς και, στις περιπτώσεις που προβλέπεται, τεύχη δημοπράτησης του έργου, πρακτικό αξιολόγησης προσφορών, απόφαση του αρμόδιου οργάνου του τελικού δικαιούχου για την επιλογή και ανάθεση εκτέλεσης του έργου, σύμβαση ανάθεσης εκτέλεσης του έργου μεταξύ τελικού δικαιούχου και αναδόχου του έργου κλπ), τον οποίο, καθώς και τα λογιστικά του βιβλία, να θέτει στην διάθεση κάθε ελέγχου από την ΕΤΑΛ, την τριμελή επιτροπή ελέγχου καθώς και σε κάθε κοινοτικό ή εθνικό έλεγχο σχετικό με την διαδικασία υλοποίησης και διαχείρισης του Προγράμματος LEADER ΙΙ.

Οι τελικοί επενδυτές προσκομίζουν σε τακτά διαστήματα (κάθε τρίμηνο) και ανεξάρτητα από την υποβολή αίτησης απολογιστικών πληρωμών, έκθεση της πορείας υλοποίησης του έργου θεωρημένη από τον αρμόδιο επιβλέποντα του έργου στην οποία θα περιγράφεται η εξέλιξη του έργου καθώς και πιθανά προβλήματα που προκύπτουν στη φάση της υλοποίησης.

Ανάμεσα στους τελικούς δικαιούχους που εντάσσονται στο πρόγραμμα και την ΕΤΑΛ υπογράφεται σύμβαση που καθορίζει λεπτομερώς τους όρους, τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες υλοποίησης του έργου, των εγκεκριμένων χαρακτηριστικών και των προδιαγραφών του προς υλοποίηση φυσικού αντικειμένου, των φάσεων πληρωμής, τις υποχρεώσεις του επενδυτή και τον τρόπο εξασφάλισης της ιδίας συμμετοχής του.  Οι συμβάσεις αυτές, οι οποίες κοινοποιούνται στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και στο Υπουργείο Γεωργίας, θα έχουν ισχύ πέντε χρόνια μετά την ημερομηνία αποπληρωμής του έργου. Στην διάρκεια ισχύος της σύμβασης ο επενδυτής δεν μπορεί να τροποποιήσει τη χρήση ή να αλλοιώσει το σκοπό για τον οποίο επιδοτήθηκε το έργο καθώς επίσης και να μεταβιβάσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του χωρίς την σύμφωνη γνώμη της ΕΤΑΛ και  του Υπουργείου Γεωργίας.  

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ 

1. Η καταβολή των ενισχύσεων στους τελικούς επενδυτές γίνεται απολογιστικά, με την προσκόμιση των απαραίτητων κατά περίπτωση δικαιολογητικών (νόμιμα δικαιολογητικά που καλύπτουν τις δαπάνες εκτέλεσης του έργου, τα οποία προβλέπει ο ΚΒΣ, επιμετρήσεις του αρμόδιου επιβλέποντος μηχανικού του έργου, στοιχεία εξόφλησης των νόμιμων δικαιολογητικών, τιμολόγιο ή άλλο παραστατικό του τελικού δικαιούχου για την είσπραξη της ενίσχυσης) και μετά τον επιτόπιο έλεγχο της ΕΤΑΛ και την βεβαίωση της επιτροπής ελέγχου των έργων.
   Ευνόητο είναι ότι οι αιτήσεις απολογιστικής πληρωμής από τους τελικούς δικαιούχους προς την ΕΤΑΛ θα πρέπει να αναφέρονται σε ολοκληρωμένες φάσεις υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου των έργων που έχουν ενταχθεί στο Πρόγραμμα.
   Τα δικαιολογητικά υλοποίησης και πληρωμών των έργων ελέγχονται στη συνέχεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας. Εάν κατά τον έλεγχο και την επαλήθευση των δαπανών  ορισμένες δαπάνες δεν γίνουν αποδεκτές για τυπικούς ή ουσιαστικούς λόγους, μειώνεται αντίστοιχα η ενίσχυση που δικαιούται ο επενδυτής στο στάδιο αυτό και συμψηφίζεται με την καταβολή της επόμενης δόσης.
2. Η τελευταία δόση της ενίσχυσης (20%) στον επενδυτή (αποπληρωμή), καταβάλλεται μετά την οριστική παραλαβή του έργου και την υπογραφή του σχετικού πρωτοκόλλου από την τριμελή επιτροπή ελέγχου και το αργότερο μετά την αποπληρωμή από το Υπουργείο Γεωργίας, της ετήσιας δόσης του προγράμματος της ΕΤΑΛ, στα πλαίσια της οποίας έχουν δεσμευθεί τα αντίστοιχα ποσά.
3. Η ΕΤΑΛ αποδίδει στον τελικό επενδυτή το σύνολο της προβλεπόμενης ενίσχυσης χωρίς καθυστέρηση και χωρίς παρακράτηση ή άλλη οικονομική επιβάρυνση και σύμφωνα με το ρυθμό πληρωμών του Υπουργείου Γεωργίας.
4. Επιλέξιμες θεωρούνται οι δαπάνες που αφορούν έργα -για τα οποία έχουν υπογραφεί συμβάσεις μεταξύ ΕΤΑΛ και τελικών δικαιούχων- από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης μέχρι και την 31.10.2001.
5. Ο ΦΠΑ των εργασιών εκτέλεσης ενός έργου αποτελεί κόστος και είναι επιλέξιμος ως δαπάνη του έργου μόνον άν ο τελικός δικαιούχος του έργου δεν έχει το δικαίωμα να συμψηφίσει ή να ζητήσει επιστροφή του από την αρμόδια ΔΟΥ.
6. Για όλα τα έργα θα πρέπει να τηρούνται όλες οι νόμιμες κατά περίπτωση διαδικασίες. 

ΠΑΡΟΧΗ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ 

1. Ο τελικός δικαιούχος αποδεικνύει ήδη πριν από την υπογραφή της σύμβασης, ότι διαθέτει την απαραίτητη ιδία συμμετοχή για την εκτέλεση του έργου, είτε με την προσκόμιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής τράπεζας, η οποία μπορεί να μειώνεται με την πρόοδο των εργασιών, είτε με ισόποση δεσμευμένη κατάθεση, είτε με έγκριση τραπεζικού δανείου κλπ.
2. Ο τελικός δικαιούχος προσκομίζει εγγυητική  υπέρ της ΕΤΑΛ επιστολή τράπεζας για την καλή εκτέλεση  του προβλεπόμενου φυσικού αντικειμένου του έργου και για την ορθή τήρηση των όρων της σύμβασης, ύψους ίσου με το 10% της επιχορήγησης του έργου, η οποία επιστρέφεται στον δικαιούχο με την ολοκλήρωση των εργασιών, την παραλαβή και αποπληρωμή του έργου.
3. Στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί παρατυπία κατά την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου, παράβαση της σύμβασης μεταξύ ΕΤΑΛ και τελικού δικαιούχου καθώς και κάθε σημαντική απόκλιση από τα χαρακτηριστικά και το σκοπό του έργου όπως αυτό περιγράφεται στη σύμβαση, η ΕΤΑΛ μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση και να ζητήσει την έντοκη επιστροφή των ήδη καταβεβλημένων ενισχύσεων και την κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης.